Panugdaon ni Matt | Indi na kinahanglan palaparon kag palawigon ang martial law

[av_one_full first min_height=” vertical_alignment=” space=” custom_margin=” margin=’0px’ padding=’0px’ border=” border_color=” radius=’0px’ background_color=” src=” background_position=’top left’ background_repeat=’no-repeat’ animation=”]

[av_heading heading=’Panugdaon ni Matt | Indi na kinahanglan palaparon kag palawigon ang martial law’ tag=’h3′ style=’blockquote modern-quote’ size=” subheading_active=’subheading_below’ subheading_size=’15’ padding=’10’ color=” custom_font=”]
Ni Wenceslao “Matt” E. Mateo Jr.
[/av_heading]

[av_textblock size=” font_color=” color=”]
Tuesday, May 30, 2017
[/av_textblock]

[av_textblock size=” font_color=” color=”]

 

UPOD ako sa panghuna-huna ni anay presidente Fidel Ramos nga indi na dapat palaparon ang pagpaluntad sang martial law, kag, kon mahimo lang, limitahan ini sa mga lugar sa diin may kinagubot lang.

Bilang kaugyon sadto sang pagginahum martial law ni Marcos bag-o mag-upod sa Edsa Revolt, nahibal-an gid niya kon ano kalain ini – madata ang dinakpanay nga wala warrant, gina-torture ang mga suspetsado kag kon kis-a nagakadula lang nga indi na makit-an sang mga himata, ginalagas kag ginapa-priso ang mga kontra ni Marcos sa pulitika lakip ang tanan nga naga-kritikar sa iya, kag ginabusalan ang bibig sang media.

Kon gapaisug-isug ka laban-laban madisgrasya ka gid. Ang isa ka maisug nga manunulat ginsugid gani nga ginhulog buhi sa eroplano kag wala na makita pa.

Gin-deklarar ni Presidente Rodrigo Duterte sadtong Mayo 23 ang martial law sa Marawi City sang lusubon ini sang mga Maute Group kag Abu Sayyaf (ASG) agud luwason ang ila lider nga si Isnilon Hapilon nga ginaaayam sang military samtang gapanago ini sa sining siyudad.

 

Kilala sa kapintas ang ining mga terorista. Gapang-hostage sila sang mga negosyante kag may sarang nga mga turista. Ang indi makabayad ransom ginapugutan ulo sang wala kaluoy. Sige man ang ila panggamo nga naga-terrorize sang mga pumuluyo kag sang malinong nga pang-gobyerno nga nagaguba sang pangabuhi sang tanan sa madamo nga lugar sa Mindanao.

Amo gani nga wala man ta gabasol sa gobyerno nga mag-deklarar na sang martial law batok sa sining mga terorista nga sige sabwag sang ila kapintas kag kinagamo sa sige man nagalapad nga lugar sa Mindanao.

Ugaling, nagapati kita nga wala na gid man nagakabagay nga palaparon pa ang pagluntad sang martial law sa gwa sang Mindanao.

Ang aton eksperyenya nagasiling nga ang kasubong nga kinagamo ginahimo lang sang mga rebelde nga mga Muslim sa Mindanao, sa diin duna na sila nagaluntad sa madamo na nga tinuig kag nagapasanyog  sang ila kinaugali nga luyag nila lubos ipatuman bilang isa ka komunidad liwan sangsa iya sang mga Kristiyano.

Madumduman naton ang natabo nga paglusob sadtong Sep. 9, 2013 sa Zamboanga City sang MNLF faction ni Nur Misuari, nga nag-deklarar pa gani sang independencia sang ila Bangsamoro Republic.

Apang wala man ini magdugay. Sang Sep. 28, 2013 ginpauntat na ang operasyon sang military sa Zamboanga kag liwat nagbalik ang kalinong sa sining siyudad.

Wala man gani si anay president Noynoy Aquino nag-deklarar sadto sang martial law.

Si anay presidente Cory Aquino, nga iloy ni Noynoy, mga 10 ka beses gin-coup attempt pero wala man siya nag-deklarar sang martial law.

Sa iban pa nga insidente sang panggamo sang mga rebeldeng Muslim, tanan sa Mindanao man lang ang tumbok.

Personal kita nagapati nga ang hingyo sang mga rebeldeng Muslim para sa ila pareho nga Muslim sa Mindanao ma-solosyunan sang ginaplano subong nga Federalismo nga nagahatag gahum sa ila sa pagpalakat sang ila komunidad samtang, sa una, ginabuligan anay sang gobyerno nasyonal para makasugud sang talunsay sa ila pangabuhi.

Samtang, luyag ta ilaygay sa aton mga kauturan ang paghusgar sa sitwasyon karon nga may pagka mangin-alamon.

“Good judgment comes from experience, and experience comes from bad judgment,” sa siling gani ni Rita Mae Brown, nga isa ka bantog nga manunulat kag aktibista sa civil rights.
Ini ang malip-ut apang madalom nga pagtan-aw (aphorism) ni Brown parti sa kon ano ang diperensya sang mangin-alamon nga paghusga (good judgment) base sa eksperyensya, sangsa isa ka sala nga paghusga (bad judgment) nga bunga lang sang haka-haka ukon wala sing nagakaigu nga basehan sa kamatuoran ukon husto nga panghuna-huna nga wala naman sang pihu nga padulungan.

Sa sini nga panghuna-huna, nagalaygay siya sa aton sa paghatag sing importansya sang ekperyensya bag-o magdesisyon kon ano ang nagakabagay himuon.

Ina tungod gapati man siya nga “Experience is the best teacher,” kag ang ekperyensya sang isa ka tawo makabulig gid sa iya sa paghimo sang nagakaangay nga desisyon.

 

Apang kon gahusga kita nga wala sa husto parti sining martial law, basi ang hitabo nga pensar naton magluntad makapalain pa sa aton./PB

 

[/av_textblock]

[/av_one_full]

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here