SADTONG 1935 naisipan ni Alan Mathison Turing, isa ka British physicist, ang isa ka “abstract computing machine”. May “limitless memory” ini kag scanner nga pwede mangin Electronic Brain.
Nagbunga ini sa pag-imbento na sang “programmable digital computer” sadtong 1940 tubtub natawo gid ang Electronic Brain sadtong 1956 sa isa ka workshop sa Dartmouth College, New Hampshire, U.S.A.
Nagpakita ini sang “intelligence” nga may ikasarang kasubong sang Human Intelligence, nga sang ulihi ginhingadlan na sa tawag nga Artificial Intelligence (AI).
Gin-“predict” na sadto ni Turing nga sa sige pag-uswag sang Electronic Brain mangin isa na ini ka “very good chess player”.
Napamatud-an ini sadtong 1991 sang ginlutos sang IBM’s Deep Blue computer si Garry Kasparov, nga world champion sadto, sa isa ka six-game match sa score nga 3.5-2.5.
Sadtong 2024, naalarma na gani si Stephen Hawking, nga isa ka world-renowned physicist kag cosmologist, sa padayon pa gid nga pag-uswag sang AI.
Sa isa ka interbyu sa BBC, nagpaandam si Hawking nga ang padayon nga development sang AI “… could spell the end of the human race”.
Sunu sa iya nga, samtang nangin mapuslanon ang paggamit sang AI sa panugod, ang padayon nga pag-uswag sini mangin isa na ini ka “…machine that can become more intelligent than humans”.
By then, siling pa niya, “AI would take off on its own, and re-design itself at an ever-increasing rate,” nga magpatuhaw sang isa ka sosyedad sang “intelligent machines” nga amo pa ang madikta sang ila luyag sa tawo nga nag-imbento sa ila.
Ma-“imagine” naton ang ining hitablo sa serye sang pelikula nga Terminator. Napakita diri ang pagtuhaw sang “intelligent machines”, sa pagpamuno ni Skynet, nga nagapakig-away sa mga tawo sa isa ka “do-or-die combat” agud maghari sa katauhan.
Pero matabo bala ini sa aktwal nga sitwasyon?
Sadtong 2023 pa lang, na-surpass na sang AI ang “human performance” sa madamo nga bagay.
Although, ang AI mismo wala nagapanugyan, among others, sang paggamit sang “intelligence” sini sa pila ka areas sang “educational teaching”, tungod sa ethical, practical kag pedagogical concerns.
Kalakip diri ang areas sang personalized learning, automated assessment and grading, social and emotional learning, critical thinking development, cultural sensitivity, special education, ethical considerations involving data privacy, surveillance, kag potential bias in educational content and assessments, nga, agud indi ma-violate sang AI, kinahanglan gid ang human interaction and oversight.
***
Sa karon, galab-ot na gani ang kinaalam sang AI sa “machine learning”, “deep learning” kag “neural networks”, nga maintiendihan lang sang mga propesyonal sa “digital works”, nga paagi sini makahimo ini, gamit ang natipon sini nga “vast data”, sang prediksyon ukon desisyon sa nagakalain-lain nga “human concerns”.
Ensyano na ini sa “image recognition” kag “language translation” nga may ikasarang man sa paghangop (understand), paghibalo (learn) kag mag-apply sang intelligence sa madamo nga tasks nga mas “efficient” pa sa Human Intelligence.
Maka-operate na gani ang AI sing makinaugalingon (autonomous) sa madamo nga “task categories”.
Ang iban pabor sa aton, katulad sang pagbulig sa paghimo sang desisyon sa areas sang finance, healthcare, kag security nga indi kinahanglan ang “human oversight”.
May potensyal man ini ugaling nga mangin mahaliton, katulad sang pagpatuman sang “automated processes” nga magaresulta sa “job displacement” kag “economic shifts”; “biases in training data” nga makaresulta sa “unfair outcomes”.
Ang “autonomous systems” sang AI magamit man sa “malicious purposes”, katulad sang “cyber attacks”.
Lakip diri ang panghangkat sang “AI-generated images”, katulad sang “deepfakes”, “voice cloning”, kag iban pa nga “AI-created content”, nga makahalit sa tawo, reputasyon kag negosyo nga kon indi dayon ma-“fact check” kaluluoy gid lang ang bikima.
Kag diri ang aton daku nga problema sa kamot sang malisyoso kag ma-sindikato nga AI creators. Popular diri ang AI-generated nga mga fake news, fake commercials, kag fake statements nga ginaupdan sang nawong sang popular nga mga tawo.
Lakip diri sa mga nabiktima ang political leaders, celebrities, professionals, print journalists, kag pati na gani ang mga broadcaster nga mas masaligan tungod, sa masami, naga-“fact check” dayon sang ila mga news reports direkta mismo halin sa ila sources.
***
Ginakahadlukan na gani subong ang pila ka “powerful artificial intelligence models” nga naga-“exhibit” sang panghulag (behavior) nga naga-mimic sang ikasarang agud ma-“survive” ang ano man nga “prospect” agud kutlon ang ila “kabuhi”.
Katulad, por ejemplo, sa pagpatigayon sang “shutdown commands”. Kag ang ikasarang sang AI nga kobyahon ang iya kaugalingon saylo sa “hidden external server” agud sa ulihi matuman gihapon ang iya luyag.
Makatulublag ini nga kamatuoran nga kinahanglan na matutukan ang pag-create sang “safe and ethical AI systems”.
Kinahanglan man ang kolaborasyon sang gobyerno, industries kag researchers sa pag-establisar sang bagay nga mga guidelines kag regulations, kag mga kasuguan agud ma-kontrol ang pag-create sang indi amo nga mga AI content, labi na ang pagpalapta (distribution) sini.
Basi kinahanglan na gani ang pagtukod kag paggamit sang mas mabaskug nga counter-AI models batok sa makahalalit nga potensyal sang “uncontrolled AI automation”./PN
