SA ATON karon pagbalik sa sining kolum halin sa pagpahuway sa tion sang 2025 midterm elections, luyag ta anay tamyawon ang pila ka kasimanwa naton nga mga Ilonggo nga nagapuyo karon sa Kingdom of Norway.
Mga katapo ini sila sang Hiligaynon Assn. Norway nga magaselebrar sang ila 15th Anniversary sa palaabuton nga Mayo 24, 2025 via Mrs. Luz Therese Gaje-Bergersen, nga upod naton sa alumni sang (National) YMCA Rizal Youth Leadership Training Institute.
Associate editor ini si Luz sang Roots & Wings Magazine nga ginabalhag monthly sa Europe, kon diin naga-contribute man ako sa pagsulat sadto sa una nga mga tinuig sang pag-retire ko sa pagka-editor sang isa ka local daily diri sa Siyudad sang Iloilo. Ang editor-in-chief sining magasin amo si Rachel Gaje-Hansen nga utod man ni Luz.
Mabuhay kamo dira tanan!
***
Notwithstanding sang aton concern sa family planning angot sa overpopulation kag sang mga dala pa sini nga mga problema sa malinong kag masulhay nga pagpangabuhi naton, indi man matulon sang aton konsyensya nga pabay-an naton ang problema sang pagbun-ag sang aton mga kababayehan.
Labi pa gid kay mga Kristohanon kita nga gahatag sing lubos nga pagpalangga sa mga kabataan. Siling gani ni Kristo (Matthew 19:14): ”Indi ninyo pagpunggi nga makapalapit ang mga kabataan sa akon kay ang Kaharian sang Langit para sa kasubong nila (nga mga inosente).”
Sa karon, daku nga concern naton ang Climate Change nga nagadala sang sige paglala sang panahon (extreme weather) tungod sa kakulang nga pagpanikasog (indi bala?) sang aton mga lideres nga mapahagan-hagan ini.
Ining extreme weather gadala sang mas malala nga mga bagyo, pagbinaha, mamatay nga mga balatian katulad sang Dengue nga nagaigu sang aton mga kabataan, panghalit sa aton produksyon sang pagkaon sa kaumhan, kag sang makatalagam na nga Global Warming.
Sunu sa weather authorities ang 2024 pakadto sa 2025 ang may pinakainit nga panahon halin sadtong Industrial Revolution. Nagalab-ut ini kag galampas pa sa dangerous level nga heat index nga 42 degrees Celsius diri sa siyudad sang Iloilo. Ang Dumangas gani gin-report nga nakabatyag sang init lab-ut sa heat index nga 46%C.
Naalarma na gani ang mga health authorities: “The danger and risk against extreme heat is widespread,” sunu sa ila.
Luwas pa, of course, sa risgo sa mga nagabusong nga ginadala sang extreme weather, sa kabug-usan.
Gin-link nila ini sa “higher risks of complications, maternal hospitalizations, and severe maternal morbidity. It’s also associated with an increased risk of adverse outcomes such as stillbirth and preterm birth, which can have lasting health effects on the baby.“
Ang miscarriage sang ginabusong globally kag sa Filipinas man, sunu sa AI research, nagakatabo sa 10-20% sang pregnant women. Nagakatabo ini sa sulod sang una nga 12 ka semana (first trimester) sang pregnancy.
Tungod sini, for the love of our children, mas kinahanglan pa naton ang malapad nga access sa prenatal care kag better healthcare services, nga tani matagaan sing prioridad sang bag-o naton nga mga opisyales sa gobyerno./PN
