GIN-SELEBRAR naton sadtong Hulyo 12 ang 8th Anniversary sang West Philippine Sea arbitral award sa pagdaug dira sang Filipinas sa sovereignty rights case batok sa China nga ginhulog sang Hague-based Permanent Court of Arbitration sa amo man nga adlaw sang 2016.
Sa pagkilala sining hitabo, ginpasar ni Senator Riza Hontiveros sang nagligad nga tuig ang Senate Resolution nga gapatuman sang National West Philippine Sea Day kada tuig bilang matigdas na nga pabutyag sang aton legal nga kinamatarong sa WPS.
Sa Kamara (House of Representatives), ang Makabayan bloc nagpasar pa gid sang House Bill 8583 nga nagadesignar man sa Hulyo 12 bilang West Philippine Sea Day.
Rason nga gina-selebrar na ini sing may bug-os nga kahulugan sang aton mga pumuluyo bilang Victory Day sa WPS, nga karon sakop na sang mapa sang Filipinas.
Ang Hague Tribunal nagkilala sang 200-nautical mile Exclusive Economic Zone (EEZ) sa WPS nga gintalana sang UN Convention on the Law of the Sea para sa Filipinas kag iban pa sa mga 100 ka member-countries sini. Nag-outlaw man ini sang Chinese aggression sa fishing ground areas sa aton mismo EEZ, kag nag-reject sang 9-dash-line nga claim sang China dira sa WPS.
Sa pag-selebrar sang Hulyo 12, ginhiwat man ang isa ka forum sa Strattbase ADR Institute sponsored sang Australian kag US embassies sa Manila.
Gintambungan ini sang diplomatic community sang mga pungsod nga gapanindugan sa Rule of Law. Ginpangunahan ini sang United States, Japan, European Union kag Canada, upod sa national security officials sang aton gobyerno, mga scholar kag policy experts sa national security.
Nagpahayag sila diri sang ila lubos nga pag-ugyon sa Hague Tribunal ruling kag nanawagan sa China agud kilalahon ining arbitral award sa Filipinas labi na gid kay katapo man ang China sang UNCLOS kag Permanent Court of Arbitration. Dapat respetuhon man sini ang kinamatarong sa Freedom of Navigation sa kadagatan kag kahanginan sa idalom sang international law.
In fact, ginpakamalaut nila ang padayon nga pagsikway sang China sang ruling sang Hague Tribunal kag ang padayon nga illegal acts kag pang-harass sini sa WPS.
Panggarit-garit ini nga makapaibwal sang gyera nga indi luyag matabo pa sang United Nations sa ginsumpaan nga panindugan sini sa Rule of Law agud mapaiway na sing dayon ang gyera sa tunga sang mga pungsod.
May mga rally man nga ginhiwat sa pagduso sang WPS Victory Day.
Mabuhay ang West Philippine Sea Day! Aton ini! Get out China!
***
Hiwaton ang Ikatlo nga State of the Nation Address (SONA) ni President Ferdnand Marcos Jr. sa Lunes, Hulyo 22.
Expected sa pag-attend amo ang mga nagapanguna nga mga opisyal sang gobyerno halin sa Bise Presidente, Senate President, kag House Speaker tubtub sa mga myembro sang gabinete. Subong man ang mga imbitado nga mga local officials, nagapanguna nga mga personalidad sa nagakalain –lain nga sector sang pungsod, kag ang diplomatic community.
Surprisingly, lakip si VP Sara Duterte sa indi magtambong sa SONA. Luyag lang niya kuno mangin “designated survivor”.
Wala sa aton kasuguan ang pag-designar sang “designated survivor”. Ang Bise Presidente automatic nga successor sang Presidente sa aton Constitution, basi lipat siya.
Ukon gingamit lang niya ini sa lain nga kahulugan kay indi man kita makapati nga wala siya kahibalo nga wala sina nga tinaga sa aton kasuguan. Ukon galahog lang siya katulad sang masami ginahimo sang iya anay presidente nga amay nga si Rodrigo Duterte.
Sa idalom sang US law, ang “designated survivor (successor)” isa ka opisyal sa presidential line of succession nga ginapalayo sa isa ka “undisclosed location” kon tion sang importante nga okasyon katulad sang State of the Nation kag Presidential Inauguration. Paniguro ini agud may maka-take over dayon sang duties sang Presidente in case sang isa ka mass-casualty event tubtub may ma-elejer na nga bag-o nga presidente.
Luyag man lang seguro ni VP Sara makalikaw nga makaupod si PBBM sa ina nga okasyon tungod sa indi na maayo nga pagtamdanay sang mga Duterte kag ni PBBM kag sang First Lady.
Ukon, sunu sa mga malisyoso, kay may bati-bati nga may assassination attempt batok kay PBBM kag indi siya luyag maupod sa disgrasya kon matabo, kag mahapos makabulos dayon sa pagka-Presidente kag malibre man sa daku nga problema ang ila pamilya.
Masakit ini nga suspetso. Dapat mahibal-n ni VP Sara nga mangin prime suspect man siya kon matabo ini.
Gani, dapat magtambong gid si VP Sara sa SONA ni PBBM kag magpungko gid malapit sa Presidente para iwas sa malain nga suspetso. Indi bala, Pedro?/PN
