MASAMI nga ginabantayan ang highlights sang Dinagyang Festival. Para sa mga tumalan-aw, ini ang pinakamanami nga higayon agud makita ang pagpasundayag sang nagapasakop nga mga hubon. Para sa mga mahuyugon sa pulitika, indi ang manami nga bantayan kon kanday sin-o ang yara sa entablado, kon ano nga duag sang pulitika ang makita sa sini nga kahiwatan, kag kon mapuno sang mga campaign materials ang mga judging area.
Wala kita sang ordinansa tuhoy diri nga makapugong sa luyag makabentaha sa sitwasyon sang okasyon agud nga makaganyat sang madamo nga mga botante, agud nga mahaylo sila nga magsakdag sa ila.
Para sa mga kandidato, higayon ini agud nga mapresentar nila ang ila kaugalingon, mapaalinton ang mga tumalambong kag makabentaha para sa ila kandidatura.
Ang Executive Order (EO) 167 nga gin-isyu sang damlag lang ni Mayor Jerry Treñas nagadumili sa pagpasundayag sang anuman nga political slogans ukon propaganda materials samtang ginahiwat ang ang mga aktibidades sang bantugon nga Dinagyang Festival.
Ginadumilian sa sulod sang 20 metros sang mga judging area ang tanan nga materyales may kaantanan sa eleksyon. Lakip diri ang posters, tarpaulins, kag iban pa nga visual media nga naga-promote sang kandidato ukon Partido para sa 2025 midterm elections.
Nahatagan ini sang igtalupangod tungod nga sadto mas madamo pa ang campaign materials sang mga pulitiko nga nagalikop sa judging area kag sa mga dalanon sang syudad. Halos wala sang kontrol ang pagpanapik sang mga tarp sadto kag makabig nga lubos nga napamentahaan ang kahiwatan.
Ginreklamo sadto sang pumuluyo ang paghatag sang higayon sa mga nagapili nga makapamulong-pulong nga nagtuga man sang madugay nga pagsugod sang pagpasundayag sang mga tribu.
Makaluluoy sadto ang mga tribe warriors kag dancers bangud nagapatial sa init samtang nagahulat kon san-o matapos ang pamulong-pulong sang mga kandidato. Nagatuga sang huol kag pagbatas sa mga pumalasakop. May mga tiil nga nalap-ukan, may nagakapaso sa init sang semento, kag may nagakalipong sa init sang adlaw.
Bangud sini, matapos ang nagalanog nga panawagan, nakabati gid ang nagadumala kabangdanan nga ila ginhatagan ang igtalupangod, gintadlong ang sistema kag nangin panugod sang ginbag-o nga patakaran agud nga mapangapinan ang mga warrior kag dancer sang kada tribu.
Matuod, ang mga tawo nagkadto agud maglantaw sa performance sang kada tribu, luyag nila masaksihan ang mga pagpasundayag kag mangin kabahin sa sini nga kahiwatan. Nagapanalunton ang lagbong sang tambor sa ila dulunggan kag nagapagsik ang ila dugo sa ila makit-an nga pagsaot sang mga nagapasakop.
Sadto pa man, ginasikway na sang mga pumuluyo ang pamulitika sa kahiwatan sang Dinagyang Festival. Normal lang nga lawagon sila kag ipakilala sa mga tumalan-aw bilang kabahin sang akomodasyon sa ila nga presensya apang ang paghatag sa ila sang higayon nga makauyat sang mikropono kag makapamulong-pulong sa malawig nga panahon ang ginakaugtan sang pumuluyo.
Bisan indi panahon sang eleksyon, dapat ipaiway ang malawig nga pamulong-pulong agud nga indi matak-an ang tumalambong kag makasugod sa natalana nga tion ang programa. Maathag man nga ang tawo nagkadto agud nga maglantaw sa performance sang tanan nga nagapasakop nga tribu kag indi sa kon ano man ang mensahe nga ipalab-ot sang mga bisita nga mga opisyales sa lokal ukon nasyunal man nga palangakuan.
Ang mas ginabantayan sa karon kon sin-o nga kandidato ukon opisyales ang magapungko sa mga entablado, kon sin-o ang akomodaron, kag kon sin-o ang wala sang imbitasyon.
Maathagan gid kita sa Domingo, Enero 26, kon sin-o ang mga opisyales nga imbitado kag kon sin-o ang indi makita sa grandstand. Diri naton makita kon bala may duag ang pulitika, kon may separasyon, kag kon mangibabaw ang pamulitika kaysa sa relihiyoso nga kahiwatan.
Nagalaum kita nga panindugan sang syudad ang iya pahayag nga wala sang pamulitika kag dapat akomodaron ang mga yara sa posisyon bilang pagkilala sa ila posisyon ukon katungdanan bisan pa nga nagsipak ang ila banas bangud sa dikta sang eleksyon.
Kabay pa nga ipahigad ang pulitika kag indi pagwahigon ang mga incumbent nga mga pulitiko bisan pa nga gikan sa magkatuhay nga partido.
Ang Dinagyang Festival kahiwatan sang mga Ilonggo kag indi lamang sang mga pulitiko ukon sang mga dominante nga yara sa pwesto. Tahuron naton ang esensya sang okasyon nga nagapasidungog kay Señor Santo Niño.
Kabay pa nga indi pagmantsahan sang pamulitika ang relihiyoso nga okasyon kag ipabilin sang mga kandidato ang ila integridad kag pagkamasinulundon sa patakaran nga ginapatuman.
Ipaiway ang pamulitika. Ipangibabaw ang kasadya kag pagtuo sang mga kasimanwa. Dapat mangin halandumon ang ini nga okasyon nga magpagkit sa aton balatyagon kag paminsaron bilang isa ka higayon sang maragtason nga hilikuton. (bertladera@gmail.com/PN)
