KINAHANGLAN mapadasig gid ang pag-identify sang mga COVID-19 carrier!
Ina agud mapadasig man ang pag-isolate kag pagbulong sa ila agud indi na magdamo pa ang ma-infect, kag agud mapadasig man ang pagbalik sa normal sang panghulag naton sa aton pagpangabuhi – sa komersiyo, industriya kag pagpamugon.
Sandig sa experyensya sang Tsina sa Wuhan, nagbutyog ang pamintas sang COVID-19 sadtong Enero 23, kag ang pagpatuman na sang lockdown, tubtub sa Pebrero 24 sang amat-amat na ini nagtahaw.
Gasantu man ini sa report sang isa ka medical research nga ang pamintas sang COVID-19 magatahaw man pagkatapos sang 37 ka adlaw halin sa sugod sang pagpamintas sini.
Tandaan ugaling naton nga magalawig pa ang infection sa bag-o nga magtuhaw nga mga kaso kon indi naton malagas ini sang pag-identify kag pag-isolate sang mga na-infect.
Indi man kita matingala nga may dugang man anay nga pagsaka sang mga kaso sa pagpadasig na sang pag-identify naton sang mga COVID-19 carrier.
***
Sa karon, nag-lockdown na kita, may home quarantine kag curfew pa sa tanan nga pumuluyo, ginpaseguro nga indi magutman ang mga pumuluyo, kag ginpabakud ang pagpangamlig sang mga health workers.
Nagpatuman man kita sang thermal scanning agud ma-identify ang may sintoma, ugaling lang kay indi ini accurate kay ang wala hilanat subong posible makapakita sang sintoma sa sunod pa nga adlaw.
Ang mga sintoma sang COVID-19 kahawig sa sintoma sang trangkaso gani indi ini dale-dale mahibal-an kag ang iban mahulat pa tubtub mag-grabe kag ma-ospital, samtang madamo na ang ila na-infect.
Nagdugang pa ang aton problema kay ang infection yara na sa kabug-usan sang mga pumuluyo (local infection), nga nagapabudlay gid kon paano ma-identify ang mga carrier.
Tungod sini, nadumduman na sang gobyerno nasyonal ang ka-importante sang mas madasig nga pag-identify sang mga carrier sa bug-os nga pungsod. Sus a! Tani sa pagsugod pa lang sang lockdown!
Ini amo ang paggamit sang mga testing kit sa mga testing laboratory. Pwede man gani seguro ang mga mobile testing outfit nga mapahulag naton agud mapadasig gid.
Sunu sa testing kit, mahibal-an ang status sang isa tawo sa COVID-19 sa sulod lang sang lima (5) ka minuto. Bag-o sini, ang identification ma-confirm lang sa sulod sang 3 tubtub 5 ka adlaw. Kon kis-a gani, tungod sa kadamuon sang ginapadala nga specimen galab-ut pa ini sing sobra isa ka semana.
Ang 72-anyos nga biktima sang COVID-19 diri sa siyudad nahibal-an lang nga may COVID-19 siya sang mapatay na pila ka adlaw despues.
***
Sa siyudad sang Iloilo, ginapatigayon na ang pagtukod sang testing center sa West Visayas Medical Center sa Mandurriao, Iloilo City sa pagpanikasug ni Congresswoman Julienne Baronda kag Mayor Jerry P. Treñas.
Diri pwede ma-testing ang 20,000 nga kliyente, sunu kay meyor. Wala pa 2,000 ang na-testingan sa siyudad sa karon.
May gina-training na nga mga medical technogists agud mag-handle sang COVID-19 testing. Gina-verify man sang Food and Drugs Administration (FDA) ang accuracy sang testing kits nga gamiton nila.
Dapat kuno at least 90 porsyento ang accuracy sini – katulad sang iya sang South Korea nga bulig sang mga negosyante sang Iloilo. Mga 40 porsyento lang kuno ang accuracy sang iya sang Tsina.
Sa subong may 6 na ka testing center nga na-aprubahan agud mag-operate – 2 sa Metro Manila, isa sa Cebu, isa sa Davao, kag 2 sa Muntinlupa City.
***
Samtang masako man ang siyudad sang Iloilo sa paghatag sang food assistance sa mga pumuluyo. May mga 240 dira ka community kitchen para magpakaon sang tawo. Sige man ang paghatag sang mga food pack para sa mga pumuluyo.
Ginapatuman man ang social distancing. Nagalakip ini sang pagpahamtang sa katupad sang indi magnubo sa isa ka metro (mga 3 ka tapak).
Subong man ang pagpakigsugilanon sa amo man nga antad, pag-ubo, pangatsi ukon panupla malapit sa iban nga wala nagalikaw ukon wala nagapanabon.
Lakip man ang pagbeso-beso kag kasubong nga pag-abi-abi kag paghugas sang mga kamot, ukon sanitizer, sa kada tion nga may makaptan nga bagay ukon tawo nga posible may dala sing virus.
Ginapanugyan gani ni mayor nga ang tanan maggamit sang face mask kon maggwa.
Sa aton tanan, ginapanugyan ta man: “Trust God the Healer. He cares!” (w_mateojr@yahoo.com/PN)
