INDI na bag-o para sa tanan nga maguot sa dalanon sang syudad sa kada magbukas ang klase. Kinaandan na para sa aton ang ini nga sitwasyon.
Sadto, lunsay reklamo ang aton mabatian kag mabasahan sa social media. May traffic report pa nga ginahimo ng mga radio kag telebisyon kon ano ang kahimtangan ang lakat ang trapiko sa pila ka bahin sang syudad sang Iloilo. Halos kada aga kag kada hapon sa tagsa ka adlaw ini ang kabahin sang mga balita kag pagpaalinton nga ginahimo para sa tawo.
Apang, kaangay sa mga bagay nga nangin kinaandan, nagbatyag kita sang kalas-ay, nadula ang entusiyasmo, kag wala na kita sing gana pa nga hibaluon ang sitwasyon bangud kaangay lamang ang kahimtangan nga aton masalapuan bisan sa diin ka man nga bahin sang syudad basta oras na sa pagsulod kag paggwa sang mga estudyante sa ila buluthuan.
Nangin “immune” na kita sa sitwasyon tungod nga bisan ano nga reklamo ang ton himuon, wala sang alibyo ang sitwasyon. Sa pila ka tuig nga yamo kag reklamo, lakip ang pagpautwas sa social media, wala sang solusyon kita nga naaguman kag ang sitwasyon nagpadayon kag nagapayon tubtob karon.
Kon batunon naton ang sitwasyon, padayon ini nga magalala tungod nga kada tuig mas nagadamo ang estudyante kag mas nagadamo ang sahi sang transportasyon nga nagataris sa aton mga dalanon.
Kon obserbahan mo ang karsada kon aga kag kon hapon, nagapamulak sang pasahero ang mga dalanon, nagapanigal-ot sa magutok nga bus agud lamang nga makahingagaw kag indi maatrasar sa iya padulungan.
Kon lantawon mo ang mga pasahero sa sulod sang salakyan, may nagahawat-hawat, masaku ang lantaw sa relo sa kahangawa nga maatrasar sa iya pagsulod sa klase ukon sa trabaho.
Kon hapon, may nagakapiyungan nga mga pasahero tungod sa kakapoy kag tungod sa prusisyon sang salakyan nga mahinay mag-abante tungod sa naga-igod nga ilig sang mga salakyan sa dalan.
Sa nasiling ko na, indi ini mabulong nga sitwasyon kon indi naton pagkabigon nga palaligban nga dapat hatagan ang atensyon kag solusyon.
Masakit man hambalon, apang ang mas nagapagutok sa dalan amo ang mga pribado nga salakyan nga mas madamo kaysa sa pampubiko nga salakyan. Indi man naton sila mapunggan, may kinamatarong man ila, apang ang solusyon yara sa regulasyon.
Dapat magsugilanon ng mga administrador sang mga buluthuan, gobyerno local kag ahensya sang gobyerno agud talupangdon ang ini nga sitwasyon.
Nakahibalo ako nga may mahimo kita agud nga mas mapamag-an kag indi mag-agwanta sa sitwasyon.
Isa sa lantawon naton ang rondalya sang mga traysikol kag traysikad sa mga mayor nga dalanon nga nagasinumbali man kon aga sa paghakot sang mga estudyante padulong sa buluthuan. Dapat may i-designar nga lugar para sa ila nga indi makatuga sang sablag sa ilig sang salakyan.
Dapat may i-designar man nga lugar para sa pribado nga mga salakyan tungod nga ang ila pagdulog nagatuga man sa pagkaatrasar sa iban nga salakyan.
Indi pagtugutan ang mga pribado nga salakyan nga himuon nga parkingan kag maghilera sa kilid sang dalan samtang nagahulat sang ila estudyante. Mas nagakipot ang dalan bangud sa ila pagparking sa kilid.
Dapat wala sang ambulant vendor sa entrada kag sa kilid sang kudal sang mga buluthuan tungod nga ang ila pagparking sa kilid sang dalan naga-okupar ang espasyo kag nagatuga sang huol sa trapiko.
Wala kita nakabati nga gina-aktuhan ini paagi sa paghinun-anon sang tanan nga natungdan nga opisina agud nga magtawhay ang dalan kag indi makatuga sang huol sa kadamuan.
Kon wala sang may magakilala nga may naga-igsister nga problema, wala man sang may maminsar kon ano ang maayo nga solusyon. Indi naton masolusyunan kon indi naton pagkabigon nga problema.
Madamo na sang pagtuon ang ginhimo angot sa epekto sang traffic congestion sa ikaayong-lawas sang tawo. Gintu-an ini sa tanan nga bahin sang kalibutan tungod nagakabala ang mga health experts sa huol kag balatian nga matuga sini sa tawo.
Dagaya sa pagtuon nga mabasahan sa internet ang tuhoy sa epekto sang traffic congestion kag malawig nga oras sang pagmaneho nga nagatuga sang physical kag emotional health problems.
Indi naton matalupangdan kon indi maglala ang kahimtangan kag kon indi peligroso ang aton mabatyagan.
Kon ano ang pag-agwanta naton sa subong nga sitwasyon, kabay nga indi kaangay sini ang pag-agwanta naton pananglitan nga mangin isa na ini ka balatian nga magatublag sa aton.
May mahimo kita. Kilalahon lang naton nga may problema agud ang solusyon mapangita naton.
Ang aton mangin tikang sa subong, makahatag alibyo sa nagasunod nga henerasyon. Buksan ang paminsaron, paisugon ang balatyagon kag manindugan para sa solusyon agud nga maagom ang masulhay nga sitwasyon.
Ngaa naga-agwanta kita kon may yara sang solusyon? (bertladera@gmail.com/PN)
