NAG-UKAL ang social media kag madamo ang nagpautwas sang ila panan-awan tuhoy sa nangin komento sang food vlogger sa isa ka establisemyento-komeryal sa syudad sang Iloilo.
Ginsiling sang content creator nga si Euleen Castro nagtilaw siya sa pagkaon sa Coffeebreak apang sa tanan nga pagkaon nga ila gin-order wala gid siya sang may nanamian, bisan sa mga ilimnon, para sa iya lunsay matab-ang ukon malas-ay. Ulayhon pa ang pagpamuyayaw.
Nangin viral ang video nga iya gin-post sa iya social media account. Bangud sa kasangkad sang iya sumulunod, gilayon ini nga nakadangat sa igtalupangod sang mga Ilonggo. Wala ini ginpalampas sang mga Ilonggo kag gilayon man nga nagpautwas sang ila tagsa ka mga hibubun-ot. Gilayon nga nagbaha ang social media sang mga komento, sentimento, kag argumento nga nagapakamalaut sa nasambit nga content creator.
Tuman ka damo sang iya follower nga ginabug-usan sang 3.4 million sa TikTok kag 520,000 sa YouTube nga iya gin-umpisahan sa mga kaladlawan nga video kag mga food review.
Masami siya nga ginabantayan sang iya mga sumulunod sa tagsa siya nga mag-post sang video tuhoy sa iya food reviews. Nagtapos siya sang kurso nga Culinary Arts sa Enderun Colleges sadtong tuig 2019.
Bangud sa iya gin-post nga food review sa syudad sang Iloilo, nga may negatibo nga komento nga malas-ay kag wala niya naluyagan ang sabor, nag-agom man ini gilayon sang negatibo nga reaksyon gikan sa mga Ilonggo.
Indi malain ang magpautwas sang sentimento, ilabi na kon wala nanamitan sa pagkaon. Higayon ini para sa natungdan nga kalan-an nga imprubahon ang ila produkto kag serbisyo.
Kahibalo man kita nga may magkatuhay nga panabor ang kada isa. May tagsa ka paborito nga pagkaon kag may sabor nga ginapangita ang kada dila.
Buot-silingon, posible nga ang imo nanamitan wala ko naoyunan, ang akon naoyunan wala mo nagustuhan.
Wala man sang may nagapugong sa tagsa ka indibidwal nga magpautwas sang iya panimuot sa mga bagay nga wala niya naluyagan.
Apang, wala lang naluyagan sang mga Ilonggo ang pamaagi sini sa pagpautwas sang iya sentimento nga may lakip nga pamuyayaw.
Madumduman nga sadtong namuyayaw man ang isa ka social media personality sadto sa panahon sang Dinagyang, madamo man sang nagpakamalaut sa iya.
Wala naluyagan sang mga Ilonggo ang pamuyayaw kag ang pag-insulto nga ginahimo sang mga pangayaw.
Masakit kon matandog ang bugal sang mga Ilonggo. Indi makahibalo maghipos kag magpaumod ang mga Ilonggo ilabi na kon nasaklaw kag wala nagustuhan ang mga pahayag nga ginabungat batok sa ila. Magahimo ini sang pamaagi agud nga makapahayag nga nagapangapin sa iya dungog, sa iya kaugalingon, sa iya duog, sa iya kinaiya bilang Ilonggo.
Sadto pa, natilawan na sang mga pangayaw ang kaisog kag panindugan sang mga Ilonggo. Madamo sang mga pahayag ang nabungat sang mga Ilonggo kon ano ka malahalon ang lugar para sa ila. Lugar kon sa diin sila nagatipon kag nagasugilanon, lugar kon sa diin sila nagatabuay, lugar kon sa diin nagahiwat sang transaksyon kag iban pa nga mga hilukuton.
Apang, ang ina nga mga sentimento ang tuhay na sa ginasugilanunan sa karon tungod ang mayor nga topiko kon malas-ay ang pagkaon ukon indi manamit ang sabor.
Kon nagapahayag ang mga Ilonggo sang sentimento kon ano ang kinaiya sang isa ka lugar, ina tungod nga mas labaw sa pagkaon ang iya naapresyar. Tungod ina sa mga tinuig nga naandan nga lugar nga nagpasad sang madamo nga dulumdumon.
Kon ginapakamalaut ang lugar tungod sa pagkaon, kaangay nga ginapakamalaot sang content vlogger ang kinaiya sang mga Ilonggo, kon paano nila ginahatagan sang balor ang isa ka lugar labaw sa pagkaon nga ginaserbe.
Kaangay ini sa iya sa handaan ukon piyesta, ang bisita wala nagapakalain sa atubang sang tagbalay kon wala siya naluyag sa pag-atipan sa iya ukon sa pagkaon nga gintigana para sa mga bisita.
Wala kita nagahambal nga lagdos ang kan-on, ukon las-ay ang timplada sang sud-an, ukon lapsi ang spaghetti, ukon kulang sa krema ang salad.
Ginahipos naton ang aton sungad agud nga indi masaklaw ang tagbalay. Bisan las-ay sa aton panamil, nagasiling kita nga manamit ilang respeto sa tagbalay, agud indi masaklaw ang tagbalay.
Amo sini ka sensitibo ang mga Ilonggo. Kahibalo magpakuno-kuno, kahibalo maglikom, kahibalo mag-balikid sa mga natungdan nga tagbalay agud nga indi masakitan sa mga pulong ukon tinaga nga mabuy-an bilang mga bisita.
Isa pa sa ginalantaw ko nga posible matap-ingan ang bansag sa syudad sang Iloilo bilang “UNESCO Creative City of Gastronomy” nga isa ka bugal sang mga Ilonggo. Ginpangabudlayan, malawig nga panahon nga ginhimakasan, kag gintinguhaan nga maangkon paagi sa madamo nga lihok kag talento sang mga Ilonggo.
Naagsikan ini sang dagta sang isa ka negatibo nga komento sang pangayaw.
Wala kita nagalaum nga lunsay positibo lang ang ibungat nila, nga lunsay lang pagdayaw ang i-post nila.
Wala sang may makapugong kon ano nga sentimento nga ila ibungat apang kinahanglan lang nga indi makainsulto sa natungdan.
Indi mabasol sang natungdan nga content creator kon ngaa naglupok ang social media bangud sa madamo nga reaksyon nga napautwas sa social media. Nagapangapin lang ang mga Ilonggo batok sa insulto kag wala nila naluyagan nga komento.
Ang mga Ilonggo nagkinaburigal tungod natandog ang bugal. (bertladera@gmail.com/PN)
