MASAMI nga nagaluntad ang road crashes sa mga oras nga takna alas 7:00 sa aga kag sa tunga sang alas 4:00 sang hapon kag alas 6:00 sang gab-i, nga nagasibu sa rush hours para sa mga estudyante kag mga nagatrabaho. Namutikan man nga pagkatapos sang takna alas 6:00 sang gab-i, sang ang traffic enforcers ang off-duty, ang risgo sang mga aksidente mas nagasaka, ilabi na kon weekends.
Ginpahayag ni PMaj Lamera nga ang pagdamo sang road crash incidents matumod sa pila ka mga kabangdanan. Yara ang human-related causes, kaangay sang reckless driving, driver errors, drunk driving, kag driver behavior, nga natumod bilang primary contributors. Ang dugang nga factors ginalakipan sang indi manami nga kondisyon sang dalan, kulang sa maintenance, madulom, kag peligroso nga road designs.
Sadtong siya pa ang hepe sang Sara MPS, ginpahayag ni Police Major Aldren Lamera nga nagpatuman siya sang proactive measures agud ma-address ang ini nga mga isyu. Naghiwat siya sang checkpoints antes kag pagkatapos sang class hours agud masiguro ang pagtuman sa traffic regulations kag ma-promote ang safer road practices.
Agud maimprubar ang road safety, ginekomendar sini ang multifaceted approach. Gintumod sini ang kaimportante sang public education kag awareness campaigns, driver training, kag road safety education.
Para sa hugot nga pagpatuman, ginsuhestyon sini ang pag-imponer sang mga multa kag penalidad para sa mga taglapas. Ginpanawagan man sini ang pag-imprubar sang imprastruktura, lakip ang mas maayo nga mga desinyo sang dalan, mas masanag nga dalan, kag tayuyon nga pag-upgrade sang maintenance sang mga dalan.
Dugang pa, gintumod sini nga kinahanglan butangan sang warning signs sa nagakaangay nga kalayuon malapit sa road construction zones kag butangan sang reflectorized warning devices agud maimprubar ang visibility kag safety.
Samtang, nagpahayag sang kabalaka si Rev. Noel Fernandez, ang Regional Director sang Values Formation and Spiritual Transformation Council Philippines International Inc. (VFSTCPII), tuhoy sa nagadamo nga mga minor nga nagakaimbolbar sa aksidente sa dalanon.
Base sa datus nga ginpresentar sang IPPO sadtong Road Safety Summit, nanotaran sini nga sang 2023, masobra 90 ka mga minor ang naulamid sa mga aksidente, nga nagsaka sa masobra 100 sang 2024. Naalarma siya sa sining nagasaka nga trend, kinahanglan suno sa iya ang mga tikang agud mapasanyog ang road safety para sa mga minor. Ginduso sini nga dapat ilakip ang road sign education kag traffic safety awareness sa high school curriculum agud mahatagan ang mga estudyante sang kaalam sa responsable nga pagsubay sa mga dalan.
Nagakabalaka man siya tuhoy sa mga tricycle nga naga-operate nga wala sang tail lights, ilabi na sa tion sang gab-i ukon sa low-visibility conditions.
Ginpalab-ot ni 4th District Rolando Distura sa atensyon sang National Telecommunications Commission (NTC) ang kabalaka tuhoy sa isyu sang spaghetti wires nga nagasambod sa mga poste.
Ginhingyo ni Distura nga ang NTC Region VI maghimo sang inisyatibo nga maghiwat sang sinapol kag maghiwat sang accounting sang mga poste nga nahamtang sa kilid sang karsada. Suno sa iya, dapat nga magpakig-angot sa DPWH, telecommunications companies, kag local government units tuhoy diri agud nga masolbar ang problema. Ginpasiguro sini nga ang Sangguniang Panlalawigan maga-isyu sang resolution nga nagasuporta sa sini nga hingyo kag magpatigayon sang implementasyon.
Tungod sini, ginapanawagan ni Mondejar ipatuman ang road safety. Nagapati siya nga madamo sang aksidente nga nagkalatabu sa dalanon tungod nga ginpatumbayaan ang road safety.
Ginpahayag sang author nga si 2nd District Senior Board Member June Mondejar nga wala lang gid nangin masyado ka kontrobersyal ang road safety apang kon lantawon sa record, madamo sang aksidente ang nagkalatabu, madamo sang nagkalamatay ilabi na sa motorsiklo, kag mga kabataan.
Ginsiling sini nga wala ginahatagan sang importansya ang road safety.
Bilang chairman sang Committee on Public Order and Security, naghiwat sila sang committee hearing kag may mga resolution nga ginduso nga ginapatuhoy sa mga natungdan nga talatapan agud epektibo nga mapatuman ang kabalaka tuhoy sa road safety.
Para sa iya, ang importante amo nga dapat ma-convene ang Road Safety Task Force, maghiwat sang regular meeting, kag makapasad sang road safety plan sa probinsya sang Iloilo agud nga makahimo sila sang evaluation kon ano ka epektibo sang plano sa road safety agud mabuhinan ang insidente sang vehicular accident diri sa probinsya sang Iloilo.
Mangin palaagyan nga mapahanumdom sila nga dapat ipatuman ang road safety sa Iloilo. Agud nga mangin tayuyon ukon may sustainability, dapat nga ma-convene ang road safety task force nga nasaad sa ordinansa.
Kon may regular meeting, matalakay nila kon sin-o ang responsable sa mga nagasablag sa dalan, agud nga ma-update kon nahimos na ang mga sablag sa dalan, kon may dapat kay-uhon sa karsada.
Nagapati si Mondejar nga kon may regular monitoring, daku ini nga bagay nga mabuhinan ang vehicular accidents sa Iloilo. (bertladera@gmail.com/PN)
