PINAKAMASAKIT na seguro sa palamatin-an sang aton kubos nga mga pumuluyo ang panugdaon sang katulad nila, nga nangin biktima sang Inhustisya, nga “Ang kasuguan sa Filipinas para lang gali sa manggaranon kag poderoso (lakip ang abusado nga gobyerno).”
Labi na gid kay nagakatabo ini sa pagpuyo naton sa karon sa Hilway kag Demokrasyahanon nga pungsod, kon diin nagapasalig mismo ang aton 1987 Constitution sa pagpatuman sang kaayuhan sang tanan (common good) kag patas nga kinamatarong sa idalom sang Bill of Rights.
Gin-explicar ining problema sang isa naton ka pumuluyo sa kaso sang isa ka tin-edyer sa Manila nga suspetsado pa lang sa pagbaligya sang droga. Gindakop ini, gin-kastigo kag ginluthang patay sang mga trigger-happy nga mga pulis bisan wala ini sang dala sing ano man nga armas. Balibad lang nga nagbatu. Sang ano? Sang iya tudlo?
Sa aton mismo 1987 Constitution, nga gindaug naton sa Edsa Revolution batok sa mapintas nga rehimen ni Diktador Marcos, ginakilala nga inosente ang sin-o man nga akusado sang krimen tubtub mapamatud-an gid nga “guilty” sa husgado.
***
Ining panugdaon sa ibabaw batok sa patas nga kasuguan, nangin ordinaryo na lang gani nga panugdaon sang madamo batok sa mapintas nga Drug War ni Presidente Duterte, kon diin sa sobra 10,000 na nga napatay sa Drug War isa gid lang ang napasakaan sing kaso. Ginpasakaan na gani siya sang “crimes against humanity” sa International Criminal Court.
Samtang sige man ang iya sugo sing “kill! Kill! Kill!” Ginhangop ini sang mga bobo nga mga pulis nga makapagusto na sila sa pagpamatay sang mga suspetsado (lakip na ang nakursunadahan lang). Labi na gid kay ginpasalig man niya sila nga tagaan sing “pardon” kon madutlan sa mga kaso batok sa ila.
Pamahog lang kuno ini kag indi gid intensyon ni Presidente nga pamatyon lang ang mga supetsado bisan wala sing “due process” ukon bagay nga procedimiento sa kasuguan.
Ayhan? Ukon ga-enjoy gid man siya magpamatay katulad sang akusasyon sa iya sang pila nga naggwa nga mga testigo sa nagkatabo sa Davao City kon diin meyor pa lang siya?
***
In fact, mga 61 na ka abogado ang ginpamatay man sugod sadtong 2016 sang pagpungko na ni Presidente Duterte, nga ang suspetso ang sugo mismo ni Presidente. Mas madamo ini sangsa ginpamatay nga mga abogado sa panahon sang anom (6) ka administrasyon nga nagligad.
Madamo sini sa ila ang may kaso angot sa ilegal nga droga kag tungod sa “red tag” angot sa suspetso nga may kaangtanan sila sa mga rebelde. Sunu sa ila, ugaling, ina tungod indi nila mabalibaran ang obligasyon sang abogado nga pangapinan ang sin-o man sa ila kinamatarong sa isa ka “fair trial”, nga dapat naintiendihan tani ni Presidente kay isa man siya ka abogado.
***
Problema pa gid kay indi gali naton soldado ang AFP kag PNP. Siling ni Presidente nga ang mga soldado – lakip na ang mga pulis nga gintagaan niya sing ranggo sang mga soldado – iya lang soldado ang mga ini. Tinawag niya ini sila nga “My soldiers!” kag indi “Our soldiers!” ukon soldado sang mga pumuluyo.
Amo gani seguro nga balewala sa mga pulis ang kinamatarong sa “due process” sang mga suspetsado nga pumuluyo, kag kon ano lang ang ginasugo ni Presidente Duterte ang ila ginasunod, labi na gid ang angot sa iya sugo nga “Kill! Kill! Kill!”
Ang pensar ko iya sang aton mga pumuluyo ang mga soldado, kag indi kay Presidente Duterte lang!
Kon soldado lang sila ni Presidente Duterte, kontra man nila ang mga kontra ni Presidente, lakip na ang mga kontra niya sa pulitika kag bisan ang mga ordinaryo nga pumuluyo nga naga-kritikar sa iya.
Aba, makahaladlok nga kamatuoran ina! Basi ang dalaganan na gid lang sang mga pumuluyo amo ang NPA kon may problema sila sa Inhustisya.
Dapat athagon ni Presidente Duterte ang ining pagtawag niya sa mga soldado kag mga pulis naton nga “My soldiers” agud indi kita mang-alag-ag sa pagpangayo sing bulig sa ila, labi na gid ang naga-kritikar sa Presidente sang ila lehitimo nga mga reklamo.
Tani makabaton kita sing bisan gamay man lang nga panugdaon angot diri sa pila naton ka mga abyan sa kapulisan. Ano abe sa imo, Ma’am Sheila? Nahibal-an mo man seguro ang email address ko./PN
