NATUNGA sa karon ang panan-awan sang kadamuan sa kon dapat bala nga magbalik na sa pag-eskwela ang mga estudyante ukon ipaiway anay ini para sa masunod nga tuig.
Apang, ang pagdesisyon dapat indi pag-isandig sa emosyon, kundi sa masanag nga pagtimbang sa sitwasyon kag nasandig sa paminsaron kon ano ang angay nga pagahimuon.
Naga-upod ako sa punto kag paathag nga ginpadala sa akon ni Prof. Grace Edmar Elizar-del Prado sang Iloilo Science and Technology University ukon ISAT-U nga dapat timbangon sang kada isa ang ekonomiya sang ila desisyon.
Nagapati ang tanan nga may pamahog ang covid-19 suno sa pahayag sang World Health Organization.
Nagapati ang tanan nga ang mga buluthuan wala sang ikasarang nga mapabilin ang social distancing kag wala sang bastante nga tikang agud mapangapinan ang ikaayong-lawas sang mga estudyante batok sa covid-19.
Kahibalo man ang tanan nga ang covid-19 isa ka krisis nga nagakaon sang aton resources, daku ang aton ginagasto kag isa ka manugsuyop sang aton pinangabudlayan.
Tutukan naton ang mainit nga diskurso karon kon bala angay nga tugtan ang mga estudyante nga makabalik na sa pag-eskwela. Ginduso sang DepEd nga matigayon ini samtang may pagpang-alang-alang naman sa bahin sang mga local chief executive.
Sa iskala sang pagbalanse, ang benepisyo dapat mangibabaw sa gasto kag sa risgo.
Mangin magasto ang tanan sa sini nga panahon sang covid-19. Magapain ka sang badyet para sa face mask, face shield, alcohol, habon, kag iban pa nga panaming agud nga indi ka madutlan sang virus, lakip ang mga estudyante dapat man pangapinan. Posible nga magapaniguro ka kag magpaidalom sa rapid test ukon RT-PCR test nga ikaw ang magabayad.
Kon ipursige sang ginikanan ang pag-eskwela sang bata, magapanglaghap ini sang dugang nga kwarta bangud mas mangin magasto ang pag-eskwela, may gastuhan nga indi kinaandan kag tuhay sa mga ginagastuhan sadto nga wala pa sang pandemic.
Mangin kabahin na matag-adlaw nga gasto sang ginikanan ang pagbakal sang face mask, sugaton kag idul-ong sa buluthuan, pabalunan sang alcohol ukon liquid soap, pasuksukon sang face shield, kag iban pa nga panaming agud indi malatnan sang virus ang estudyante
Makapapurdoy ang gasto kag posible maminsar ang ginikanan nga ipaiway anay ang pag-eskwela sang estudyante kag irason ang mangin risgo nga magatuga sang pagbalatian sang bata.
Apang, kon magpasalig ang buluthuan nga ila amligan ang mga estudyante, ihatag ang tanan nga proteksyon sa pagpadulong sa buluthuan, wala sang gastuhan sa pagsunod sa health protocol kag wala man gid sang daku nga problema sa ila bulsa, posible makapabag-o ini sa desisyon sang ginikanan kag ila tugutan nga mag-eskwela ang bata.
Ang mga ginikanan nagasakay sa opinyon sang iban nga indi pagpa-eskwelahonang ila bata bangud sa risgo nga malatanan sang virus, pero sa likod sina ila ginakahangaw-an ang ila mangin kagastuhanan ilabi na nga natublag ang palangabuhian.
Yara sa DepEd ang pagpangita sang solusyon kon paano mapanas ang kahangawa sang pamilya kag komunidad.
Dapat iplastar nila sa karon pa lang ang mga tikang nga himuon agud mapasalig nga ila mapangapinan batok sa virus ang mga estudyante.
Dapat makumbinser sang DepEd ang mga local chief executive, mga ginikanan, kag ang bug-os nga sosyudad sa ila mangin patikang.
Nagakaangay nga karon pa lang ipakita sang DepEd ang ila pamaagi kon paano awayon ang kahadlok sa virus, kon paano papason ang ka-ignorante sang tawo sa virus kag ang wala sa lugar nga kakulba sang mga pulitiko.
Tion na nga magtudlo ang DepEd sa kon paano timbangon ang pagdesisyon gamit ang husto nga edukasyon. (bertladera@gmail.com/PN)
