KUMPORME kita nga ang GMRC (Good Manners and Right Conduct) itudlo sa mga kabataan tubtub sa hayskul.
Sa akon panahon indi maayo sa palamatin-an, labi na gid sang mga katigulangan, ang pagpamuyayaw sang mga kabataan.
In fact, kon indi ka masupalpal sing kaakigon nila basi matampaan ka pa nga bata ka.
Labi na gid ang pamuyayaw nga “son of a bitch”, nga sa lokal nga pulong amo ang “p…ang ina mo!” sa tagalog ukon “al…ut nanay mo!” sa Hiligaynon.
Masakit ini nga patungod sa mga iloy, samtang pila man lang ang bagay patungdan sini. Masubo pa gid kay may luyag gihapon mag-akusa sini sa mga iloy bilang pagpakalain bisan indi ini matuod.
Nagapakanubo kag nagapakalain ini sang matuod nga rolyo sang iloy, nga ginatindugan sang kadam-an sa aton sa ngalan ni Santa Maria nga iloy sang Anak sang Diyos nga si Hesukristo kag sang Sagrada Familia, nga, sa luyag naton ukon indi, nagaapekto sa relasyon niya sa iya kabataan, bana kag suod nga pamilya.
In fact, mas masakit ini nga pagtumod sa iloy sa bahin sang mga kabataan nga gapalangga sang ila mga iloy bisan pa gani matuod ini, kay ang iloy mo iloy mo bisan ano pa siya.
Sa matuod man, Indi maayo nga kondehanon naton ang isigkatawo. “The sin, not the sinner” kag “condemn and you will be condemned” ang laygay gani sang aton Kristohanon nga pagtuo.
Sa lugar sina, dapat naton pa gani buligan sila, sa pagpanguna sang gobyerno sa pagtamod sini sa mga kubos, agud makapanibag-o sing kabuhi nga indi man madalahig sa kalainan ang mga kabataan.
Katulad sang paghatag sing pangabuhian sa luyag magbag-o nga mga babaye nga manubo sing lupad kag sang paghingyu nga makabalik sila sa Diyosnon nga kabuhi.
Sa bahin sang mga kabataan, sa kabug-usan, nga matudluan naton sila sa eskwelahan, kag diin man, sang maayo nga pamatasan kag pag-ulikid sa ano man nga mabulig nila sa ila ginikanan sangsa mag-lando-lando lang.
Indi kay kondenahon ang mga kabataan sa kapaslawan sang ila mga ginikanan, katulad sa pagtawag sing “pu…ang ina mo!” sa ila iloy.
Kag indi kay kita mismo nga mga dapat mangin ejemplo nila sa tadlong nga banas – presidente, senador, congressman, kag iban pa – amo pa ang magtudlo sa ila sang kabastusan kag kawalanghiyaan.
***
Padayon pa ang pagtuon sang mga scientist kon bala may lain-lain nga strain ang COVID-19 ukon bala ordinaryo lang nga mutation, ukon pagbag-o sang forma, sang orihinal nga virus nga wala naman sing significante nga pagbag-o sang functionality (kakayahan) sini.
Ang padayon nga pagtuon nagapakita man, sunu sa Journal of Translational Medicine, sang mga specific mutation patterns sa lain-lain nga geographical regions agud maseguro kon bala ano ang impluwensya sang lain nga lugar sa functionality sang COVID-19 virus.
Ang mga pagtuon nagalakip sang paggamit sang lima naton ka natural senses (gamit sang mata, panimaho, pagnamnam, pagpamati, kag pamatyag), correct thinking (logic), kag paggamit sang mga models kag patterns nga mabasehan sang pagdiskubre.
Kon ang ining mutations ga-identify sang bag-o nga strain, ang buot silingon sini nga indi kapareho ang ila kapinasahe nga nagakinahanglan sang lain man nga pag-preparar sang angay nga vaccine.
Ang patient samples sa sining pagtuon ginkuha sang University of Maryland sa Baltimore, USA, kag sang Italian Biotech Company Ulisse Biomed sa Trieste halin sa pila ka rehiyon sa North America kag Europe.
Apang kon ang mutations indi man maka-produce sang lain nga strain, pwede man ang pag-preparar sang isa lang ka klase sang vaccine nga magamit sang kadam-an.
Apang wala pa sing pat-ud kon ano gid ang maabtan sang sining mga pagtuon sa nagakatabo nga mutations sang COVID-19 sa lain-lain nga lugar.
Gani, para seguro, ang mga scientist sang Filipinas dapat may kaugalingon nga pagtuon agud kon lain nga strain ang ma-produce handa kita sa pag-produce lang sang angay nga vaccine.
Dapat man kita handa kag mag-stockpile sang anti-viral drugs batok sa “replication” kag “shedding” sang virus sa posible nga pagbalik –balik sang infection tungod sa abilidad sini sa pagpanagu, meantime, kon madelikado ini batok sa bagay nga treatment samtang wala pa ang vaccine./PN
