DUHA ka dalagku nga okasyon sa sining bulan sang Setyembre ang gina-selebrar sang aton mga pumuluyo – ang National Teachers’ Month kag ang Generics Awareness Month.
Liwat nga ginapadumdum kita sang National teachers’ Month sang ka-importante sang aton mga ma’am kag sir.
Madumduman ta naman liwat sa bulan nga ini ang pagka-martir sang aton mga manunudlo sa halos adlaw-adlaw nga pag-antos kag pag-ugtas sa mga estudyante agud lang masudlan ang ila mga ulo sang kinaalam kag matuytuyan sila sa maayo nga pamatasan bilang ikaduha nga ginikanan nila.
Madamo gani sa ila ang daku gid nga bugal sang aton pungsod. Mga baganihan ini sila sang aton mga pumuluyo sa ila paghalad sang ila pinasahe nga kabudlay kag tinion “without counting the cost” sa kawsa sang edukasyon bisan pa sa manubo kag halos makabuhi nga sueldo sang manunudlo.
May nagatudlo sa mga rebel returnee bisan sa padayon nila nga kulba nga ma-kidnapan sang mga kasumpong nga rebelde samtang gapakadto pakari kag naga-usoy sang mga makatalagam nga mga dalanon.
May nagalakat sang walo ka kilometro kag magsakay sa barato sa sulod sang 40 ka minutos agud lang malab-ut ang iya mga estudyante sa ila liblib nga mga lugar sa kabukiran.
May naga-street educator nga nagadala sing kinaalam sa mga street children samtang ginatulod ang isa ka kariton nga dala ang mga gamit kag mga libro niya sa pagtudlo.
May nagatudlo sa sulod na sang 35 anyos sa mga bulag kag nakapatapos pa sang pila sa ila sa kolehiyo. Isa gani nagtapos nga summa cum laude sa kurso nga Mathematics, kag ang isa, cum laude sa kurso nga Mass Communications.
May ara gani, sa magpati kamo ukon indi, nga bulag nga maestra nga nangusog gid agud mag-alam kag nangin maestra pa sa pareho niya nga bulag.
May ginpadunggan man nga maestra paagi sa paghingadlan sang isa ka gamay nga planeta sa iya ngalan – ang Planeta Biyo. Ini pagkilala sang iya katumtum sa pagtudlo sa siyensya sa iya mga estudyante sa Massachussetts Institute of Technology sa Estados Unidos.
Mabuhay ang aton mga manunudlo sa sining tion sang National Teachers’ Month!
Syempre, ginalakip ko man diri ang akon kaugalingon bilang isa man ka nangin kubos nga manunudlo sa kabuhi ni Dr. Jose Rizal sa kolehiyo sa University of Iloilo (UI) kag sang Mathematics sa Iloilo City (Molo) Natonal High school bag-o gin-agaw ang akon interest sang abogasiya.
Wala ko ugaling matapos ang abogasiya tungod sa Marcos Martial Law. Nagtipyok na gid lang ako sang ulihi sa radio broadcasting kag pagsulat sa pamantalaan diri sa rehiyon tubtub sa karon.
Mabuhay ang aton mga manunudlo!
***
Gina-selebrar man naton sa sining bulan sang Setyembre ang Generics Awareness Month sa tema nga “Tatlong Dekada: Generics, Abot Kamay…Abot Kaya!”
Pagdumdum ining selebrasyon sang pagpirma ni anay Presidente Cory Aquino sang Republic Act No. 6675, ukon ang Generics Act of 1988, sadtong Setyembre 13, 1988.
Gapadumdum man ini sa abyan ta nga si Congressman Narciso Dolar Monfort, M.D., ang principal author sang Generics Law kag sang iban pa nga kasuguan sa ikaayong lawas katulad sang Magna Carta for Public Health Workers, Philippine Nursing Law, Miwifery Act of 1992, kag iban pa.
Ginpasangkad man ni Dr. Monfort ang medicare coverage agud masakop ang mga mangunguma, drayber, vendors, kag self-employed workers nga wala mahimo sang subong nga congressman nga si Dr. Ferjenel Biron.
***
Isa ka importante nga provision sang Generics Law amo ang pagpaseguro sang bastante nga supply sang mga barato nga mga bulong nga “generic” nga may pareho nga epekto kag benepisyo sangsa mas mahal nga branded nga mga bulong.
Ang “generic” nga mga bulong ginkopya lang ini sa mga branded nga mga bulong sa pagpahanugot man sang kasuguan sang mag-expire na ang ila patent. Sa Estados Unidos kag sa Pilipinas, ang patent sang isa ka bulong nagadangat sa 20 anyos.
Sa sining pag-selebrar sang Generics Awareness Month, padayon nga ginapasalig sang aton Department of Health, paagi sa Food and Drugs Administration (FDA), nga ang ining mga “generics” nagaabot sa aton mga botika nga dala ang kapareho nga kalidad kag benepisyo sa branded nga bulong luas nga mas barato ini. (w_mateojr@yahoo.com/PN)
