[av_textblock size=” font_color=” color=” av-desktop-hide=” av-medium-hide=” av-small-hide=” av-mini-hide=” av-medium-font-size=” av-small-font-size=” av-mini-font-size=”]
[/av_textblock]
[av_one_full first min_height=” vertical_alignment=” space=” custom_margin=” margin=’0px’ padding=’0px’ border=” border_color=” radius=’0px’ background_color=” src=” background_position=’top left’ background_repeat=’no-repeat’ animation=”]
[av_heading heading=’CANDIDO Ika-10 nga gua’ tag=’h3′ style=’blockquote modern-quote’ size=’30’ subheading_active=’subheading_below’ subheading_size=’15’ padding=’10’ color=” custom_font=” av-medium-font-size-title=” av-small-font-size-title=” av-mini-font-size-title=” av-medium-font-size=” av-small-font-size=” av-mini-font-size=” admin_preview_bg=”][/av_heading]
[av_textblock size=” font_color=” color=” av-medium-font-size=” av-small-font-size=” av-mini-font-size=” admin_preview_bg=”]
Gintalana namon ang Marso 17, 1897 nga petsa sang pag-agaw sang Kalibo. Apang napukan ako sa isa ka liput nga inaway sa baryo Ibao sa banwa sang Lezo. Ginbantayan sang isa ka hubon sang mga guardia civil ang akon paglabay kag ginpulihan nila ako. Nagbatu ako kag madamu ako sang nautas sa ila. Apang sang ulihi, nalutos ako, gindakup kag ginbilanggo sa bodega ni Don Juan Azarraga, ang kapitan municipal sang Kalibo. Pila ka adlaw ako sa madulum nga bodega sang balay ni Don Juan nga ginhimu nga garison sang mga guardia civil. Sa kadulum, nabatian ko nga napatay si Kiko, natiruhan kuno. Apang wala ako sang mapamangkutan nahanungod sa mga detalye.
Liwat nga nanumbalik sa akon hunahuna ang mga ginpanghambal sang manughimalad sa batil madamu na nga mga tinuig ang naglinigad. Karon, akon nakita nga madamu sang iya mga ginpanagna ang natuman sa akon.
“Ikaw magapanakayon kag magatabuk sang mga kadagatan.” Indi lang dagat halin sa Aklan pakadto sa Negros; nanakayon man ako halin sa Negros pakadto sa Manila, halin sa Manila pakadto sa Awstralya, pabalik sa Manila, kag gikan sa Manila, pabalik sa Aklan.
“Mangin gamhanan ka kag halangdon… Maisug nga pinuno!” Pinuno ako sang rebolusyon, kapitan sang mga Katipunero. Matuod tanan. Gamhanan? Tubtub subong, buhi ako, ginaamligan sang akon anting-anting.
“Madamu sang magapamati sa imo. Magapuong ang imo tingog sa bug-os nga baryo, sa bug-os nga banwa, ayhan sa bug-os nga probinsya.” Ginsinggit ko ang singgit sang Katipunan, kag madamu ang nagpamati. Tuman kadamu sang nagpati. Nagpuong ang singgit sa bug-os nga probinsya sang Aklan.
“Ang kalaghaan kag balakhuan mo, indi mo maabutan ang pagkabun-ag sang imo anak, kag indi mo masaksihan ang kamatayon sang mga tawo nga labing pinalangga mo.” Ang akon mangin anak. Manugtatlo na ka bulan ang ginadala ni Mayang. Paano na lang ang nangin bunga sang amon paghirupay? Makaluwas pa ayhan ako sa kahimtangan ko subong?
Kag matuod, wala ako sang nagtaliwan si Lola Marcosa. Wala man ako sang napukan si Kiko. Sia nga ginpalangga ko labaw pa sa isa ka abyan, labaw pa sa isa ka utod.
“May isa ka kataw nga may malaba nga ikug, malaba nga dila, matahum ang iya tingog, masami sia nagakanta, daw indi sia mapunggan kon magkanta.” Si Mayang, nga ginatawag “Ibeng Sige” tungod daw indi sia mapunggan kon mahambal. Malaba ang iya dila kag daw indi sia mapunggan kon magsugilanon.
“May isa ka isla nga wala sang babaye, puro lang lalaki.” Ang amon kahimtangan sa Isla sang Bremer sa naaminhan nga bahin sang Awstralya! Matuod ang mga ginpanagna sang manughimalad.
“Sa pagpanglakaton nga ini, masalapuan mo ang tinuga nga mangin kaupod mo sa bug-os mo nga kabuhi. Indi ka makapamalibad kag makapangindi sa iya.” Si Kiko. Wala na sang iban. Ang dumdum ko, isa ka babaye ang ginatumod sang tigulang, isa ka alasawahon. Paano ko madudahan ang paghigugma ko kay Mayang? Apang si Kiko ang ginatumod sang manughimalad. Sia ang tinuga nga ginkaupod ko sa halos bug-os ko nga kabuhi. Sia ang tawo nga mabudlay ko mabalibaran. Sia ang tawo nga wala ko napangindian.
[/av_textblock]
[/av_one_full]
