Bakuna ang panagang

MAKALULUOY ang pumuluyo. Nagakabalaka sa nagakatabu. Husto na lang nga magpisngo ang maigo sang masupog nga lamok nga may dala nga balatian nga dengue.

Kahibalo man ang tanan nga wala sang bulong para sa dengue. Kahibalo dapat ang tanan nga may may bakuna nga nahimo agud nga magamit bilang panagang sa halit nga dala sang dengue.

Madugay na nga ginpaandaman ang tanan nga mga local chief executives nga magpanigana batok sa dengue bangud nga nakita nga may ‘trend’ukon ‘cycle’ nga ginasunod ang pagdamo sang kaso sang dengue kag nauna na nga ginpahibalo nga magasaka ang kaso sang dengue sa sini nga tuig apang madamo ang wala nagpamati sa paandam.

Posible nga nangin masaku man ang tanan sa naglabay nga kampanya sa piniliay rason nga wala nila gintalupangod ang ginhimo nga paandam sang health authorities.

Nagpanawagan man sadto ang Philippine Red Cross sa mga local government unit nga masami maghiwat sang blood-letting activities agud mismo ang ila banwa ang indi magproblema sa dugo sa tagsa ka tion nga may magluntad nga emerhensya sa ila pumuluyo.

Apang ang tanan ginpabungulan lamang sang iban. Naglala ang problema, karon nakamarasmas na ang iban sa ila, apisar nga may iban sa gihapon nga matinggilan nga sahi sang local chief executive.

Sa bahin sang Department of Health, padayon nila nga ginakampanya ang 4S kontra dengue. Nagapati ang tanan nga paagi sa pagpaninlo sa palibot kag pagpapas sa gina-itlugan sang lamok, mahimo nga mapunggan ang pagdata sang balatian nga dengue.

Kahibalo kita nga ini lamang ang mahimo sang DOH bangud nabutang sa kontrobersya ang bakuna nga kuntani amo ang makasagang sa paglala sang problema, nga kuntani mahimo nga nalikawan ang pagkapatay sang pasyente kon nabakunahan batok sa dengue.

Sadtong 2017, may mga nagpakuna sang dengvaxia sa mga pribado nga doktor diri sa Western Visayas apisar nga ang rehiyon wala nalakip sa tatlo ka mga rehiyon nga nagserbe bilang pilot areas para sa school-based dengue immunization program sadtong 2016.

Nahibaluan nga gin-administer lamang ang dengvaxia sa Central Luzon, Calabarzon, National Capital Region kag pila ka pinili nga mga syudad sa pungsod lakip na ang Cebu City sa tuyo nga i-monitor ang pag-testing sini.

Dapat balikan sang DOH ang ila datus kon ano ang natabu sa mga lugar nga nabakunahan, kon sila ang napigaran batok sa sini nga balatian kag kon ang mga lugar nga wala nabakunahan ang mas naglala ang ila kahimtangan.

Base sa datus sang DOH-6, ang Guimaras nakabalhag sang may pinakamataas nga pagdamo sang kaso nga yara sa 1,030 percent samtang ang may pinakataas nga case fatality rate amo ang Aklan, Negros Occidental kag Bacolod City nga yara sa 0.7 percent kag ini ang gina-compute bilang kadamuan sang mga napatay sa kabug-usan nga kadamuon sang kaso.

Umpisa Enero 1 tubtub Hunyo 29, ang Western Visayas may 13,164 ka kaso kag 60 ka mga napatay. Samtang ginasulat ko ini kag ginabasa mo, nagadugang ang kaso kag nagakapatay.

Dapat buksan na naton ang aton paminsaron kag balatyagon. Bakuna ang dapat nga panagang sa balatian nga wala sang bulong agud mahagan-hagan ang panimalay nga may namatyan. (bertladera@gmail.com/PN)

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here