Dapat na seryosohon ang pag-away sa ‘vandalism’

NATUBLAG na si Iloilo City mayor Jerry P. Treñas, kag kita man, sa padayon nga panghalit (vandalism) sa madamo nga mga pader sang mga propiedad publiko kag pribado diri sa siyudad, nga indi lang nakaperhwisyo kundi nagapalaw-ay pa sang aton palibut. Nagahatag pa gani ini kon kis-a sing kakulba sa aton.

Mabasa mo dira, por ejemplo, ang mga ngalan sang mga teen gang (nga may sobra 20 diri sa siyudad), simbolo sang mapintas nga Nazi Germany ni Hitler, bungo ni Kamatayan, mga tinaga, drowing kag caricature, ang binastos nga iban, kag mga pahayag nga nagapabutyag sing kaugot sa kay sin-o ukon ano man nga bagay sa sosyedad, kag iban pa.

Sin-o man abe maluyag sini? Indi man kita magsiling nga i-bale wala lang ini sang mga turista nga bag-o lang nakaduaw diri sa aton siyudad. Basi bala indi na ini sila magbalik diri.

Ang masakit pa kay ang nagahimo sini amo ang mga salawayon nga kabataan nga tani amo ang mga “paglaum sang aton pungsod”, sunu gani kay Dr. Jose Rizal, apang indi gali.

Luas sa sini nga mga “graffiti” sa mga pader, nga nagalakip sang yara sa mga eskwelahan, plaza, bus terminal, kag bisan sa CR, yara man ang panghalit sa mga tanom nga ginapalapnag sang siyudad sa idalom sang beautification project sini.

Na-report na gani ini nga mga insidente kay meyor – sa Iloilo Esplanade, sa Ninoy Aquino Avenue, kag sa Molo Plaza.

Sa Ninoy Aquino Avenue, kailinit gani kay daw gapanggarit-garit gid! Gingabut nila ang isa ka palm tree, samtang ang duha ginpang-“rape”; gin-panghublasan ini sang mga dahon kag dayon ginpabayaan.

Sin-o abe ang indi maakig sina. Dapat na matuod pabatyagon ining kon sin-o man nga nagahimo sini sang ila ginapangita. Man sa sige nila himo sini nga indi madakpan, magasupog pa gid sila. In fact, nangin masupog na gani!

Gani, nagpabando na si meyor nga magahatag siya sing padya nga P50,000 halin sa iya personal nga bulsa agud madakpan ining mga vandals.

Ginpabaskug man ni meyor ang pagbantay sa sining mga vandals agud masampolan sang ila ginapangita. Ginpadugangan niya ang mga bantay (green guards) sa palibot, labi na gid sa kagab-ihon tubtub kaagahon kon san-o masami ginahimo ini.

Sige mayor, panglagsa ang mga salawayon nga mga ini kag pabatyaga sang nagakaigu nga penalidad agud madudla.

Ang aton ordinansa kontra vandalism nagapataw sang P5,000 nga penalidad kag community service, nga pwede seguro maglakip sang pagpamanas sang “graffiti”.

Wai nila nga magpamusi-musi lang sang ila mga mata sa kustodiya sang DSWD, samtang ang pobre, nga ang kalabanan pobre gid matuod, nga mga ginikanan ang magasalu sang ila penalidad nga tani mabakal pa nila sang bugas kag iban pa nga kinahanglanon.

Abaw, mga toto indi na pagdugangi ninyo ang pag-antos sang inyo ginikanan sa penalidad nga ipataw sa inyo kay sila man gihapon ang makulo sina!

***

Pero, ang pagpatuman sang penalidad isa lang sa mga sabat sa “vandalism”. Gani kinahanglan nga magbuligay  ang tanan – ginikanan, eskwelahan, simbahan, civil society, mga social scientists, kag iban pa agud mapahagan-hagan, kon indi gid man matapna sing lubos, ining “vandalism” kag iban pa nga kalainan sa aton palibut.

Of course, indi mahapos ang pagtudlo sa mga kabataan kon ano ang maayo kag malain.

Sa ila natural nga kahuyang, madale ang mga kabataan madala sang ila huyog tauhanon, impluwensya sang kapareho nga lamharon, pati na sang malain man nga ejemplo sang pila nila ka katigulangan sa ila palibut.

Tungod sini indi sila madale mapasunod sa basta pagsaway ukon pagtudlo lamang sa ila. Importante nga matagaan gid sila sang modelo sang kon ano ang maayo, nga sa aton experincia amo gid ang pinakabaskug nga impluwensya sa mga kabataan.

Of course, wala sing perfecto nga tawo, lakip na ang aton mga manunudlo sa kabuhi katulad sang aton mga ginikanan, manunudlo sa eskwelahan, simbahan, mga lideres sa komunidad, kag iban pa sa diin masalig naton ang pag-ubay sa aton kabataan sa tadlong nga banas.

 Importante lang nga “we keep on trying without surrender” agud sa masunod nga henerasyon mangibabaw gihapon ang matarong sa aton mga kabataan sa ulihi. (w_mateojr@yahoo.com/PN)

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here