HALOS nataranta ang tanan diri sa Filipinas sa balita sang pagpamintas sang Delta variant sang COVID-19 sa India sadtong nagligad nga bulan sang Hulyo.
Ang balita sa India, kon diin una na-detect ang Delta variant, nagasiling nga mas madasig ini magpanglaton. Mga 50-60% ang dugang nga kadasig sini ikumparar sa orihinal nga COVID-19.
In fact, madamo ang nagkalamatay dira sa India. Indi na gani ma-akomodar ang tanan nga bangkay sang mga crematorium. Ginatutdan na lang gani sa wayang ang pila ka mga bangkay. Ang iban nasapwan na lang nga nagautaw-utaw sa suba ukon nagahuray-ad na gid lang sa dalanon nga indi madala sa ospital.
Nagsaylo na gani ini sa Indonesia, Thailand, Malaysia, kag pila pa ka pungsod sa Middle East kon diin may entry ban na gani kita sa ila sa Filipinas.
Sunu gani sa Philippine Genome Center sa University of the Philippines (UP), as of Hulyo 25, 2021 , ari na ang Delta variant sa Filipinas kag upod pa ang iban nga variant nga madasig man magpanglaton. Nagalakip ini sila sang Alpha, Beta, kag P.3 nga mga variant. Samtang, ang Delta variant naglab-ut na sa 119 ka kaso, sa kabug-usan.
Ang bag-o nga na-detect nga Delta variant naglab-ut sa 55 ka kaso. Mga 37 ang local cases, 17 returning Overseas Filipino (ROFs) samtang ang isa gina-verify pa kon local ukon ROF. Isa sini napatay na samtang ang 54 naka-recover..
Sa report sa Western Visayas, una na-detect ang duha ka kaso sang Delta variant sa Antique. May isa naman diri sa Iloilo City kag daw may apat sa probinsya. May pila naman ka kaso sa iban nga probinsya sa WV.
Sa bug-os nga pungsod, nag-declare na sing ECQ ukon lockdown sa NCR kag iban pa nga lugar, lakip ang siyudad kag probinsya sang Iloilo.
***
Pero, kinahanglan gid man bala kita mag-panic? Indi man. Luas nga madasig magpanglaton ang Delta variant, indi gid man siya mas mapintas sangsa COVID-19 kag iban nga variant.
Sa mga 119 ka kaso sini, as of Hulyo 25, 2021 sunu sa Philippine Genome Center sa UP, sa nasiling ta na, isa lang ang napatay kag 54 ang naka-recover. Gani, sunu kay Usec Vega, sa gihapon ang naandan lang nga pagpangamlig – facemask kag face shield, paghugas sang kamot upod ang habon, social distancing nga 1-2 ka metro, likaw sa pagginutok (crowd), kag likaw sa pagtandug sang ilong, baba kag mata kay ina gihapon ang best nga proteksyon naton. Kinahanglan lang ang husto nga pagpangamlig sandig sa health protocol.
***
Luyag ta man tagaan sing pagtalupangod ang wala nagakaigu nga pagpamahog ni Presidente Duterte, sining ulihi lang, batok sa mga wala nabakunahan.
Gin-order niya ang mga pulis nga dakpon ang mga nagagwa nga pumuluyo nga wala pa nabakunahan kag indi gid pagwaon ang mga ini sa ila puluy-an.
Ti, ano na lang ang matabo sa luyag maggwa agud magpabakuna? Ano na lang ang matabo sa wala sing masugo agud magbakal sang ila bulong kag ano pa nga “essentials”? Ano ang matabo sa mga tigulang naton nga luyag magpahangin-hangin sa plaza ukon agud maghaklo sang limpyo nga hangin halin sa dagat samtang sakay man sila sa ila mga salakyan? Ano naman ya ang luyag lang itugyan sa Diyos ang ila kapalaran sa COVID kag maghulat lang sa “herd immunity” samtang nagasunod man sa health protocol? Indi bala nga bisan ang nabakunahan pwede man gani manglaton kag malatnan liwat?
In fact, kinamatarong sang isa ka pasyente sa iya pamat-ud kon bala sundon ukon indi ang panugyan sang doctor. Sa madumduman ko, ini nga kinamatarong sang pasyente nakapaskil sa dingding sang ospital nga ginsudlan ko sadto.
Gapati kita ugaling nga indi gid man ina ang luyag matabo sang Presidente nga piliton ang pagpabakuna. Siya mismo ang nagsiling sini, indi bala? Ga-panic lang siya seguro sa padayon nga pagsaka sang mga COVID-19 cases, labi na gid sang pag-abot sang Delta variant./PN
