Ngaa ginpabayaan ninyo kami?

ANG PROBLEMA sa mga naga-violar sang curfew para sa tanan nga tawo diri sa siyudad sang IIoilo amo nga gapati sila seguro nga wala sila virus sang COVID-19.

Gani bale wala lang sa ila ang magpasayang-sayang bisan lapaw na sa curfew halin sa a las 8 sang gab-i tubtub sa a las 5 sang aga, nga kon kis-a tubtub pa sa tungang gab-i kag nagapasikat-sikat pa ang iban.

Sining ulihi lang, pila gani ka beses nga nakadakop ang aton mga pulis sang sobra 100 ka mga “curfew-nista” sa pila ka distrito diri. Kag halos wala ang tanan nagasuksok man lang sang face mask.

Ina bala tungod napiho sining mga “curfew-nista” nga wala sila sang virus sang COVID-19 kag indi gid man kinahanglan mag-face mask? 

Ang iban seguro wala sing virus, pero posible man nga may ara ang iban. Kag ina bisan wala sing isa sa ila ang nagapakita sang sintoma sang hilanat, pag-ubo, kag kabudlay sang pagginhawa. Ngaa man?

Ina tungod may duha ka klase sang carrier sang COVID-19. Ang isa kon tawgon “symptomatic” nga nagatumod sa isa nga nagapakita sing mga sintoma sa pagsulod na sang incubation period sang virus pagkatapos ma-infect.

Sunu sa mga health experts, ang regular nga incubation period, ukon ang tion nga nagapakita ang mga sintoma, nagasugod sa duha ukon lima ka adlaw tubtub sa 14 ka adlaw despues ma-infect.

Ang isa pa ka carrier kon tawgon “asymptomatic”. Nagatumod ini sa nagadala sing COVID-19 virus samtang wala sing ginapakita nga sintoma sa sulod sang regular nga incubation period nga 14 ka adlaw.

Kon magpakita man sing mga sintoma sa pila pa ka adlaw ukon sinemana pa, gani nagakinahanglan sing “watch and wait” ang pagbantay sa ila, ukon indi gani unahan na sang pag-testing para sa COVID-19.

Tungod man sini, ang mga halin sa iban nga pungsod gina-quarantine anay sing 14 ka adlaw sa ila ginhalinan kag gina-quarantine liwat sing 14 ka adlaw sa pag-abot nila diri sa pungsod.

Ini ang rason kon ngaa ginapatuman ang malawig nga curfew – agud malikawan ang posible mas madamo nga ma-infect tungod sa mas malawig nga “exposure” sa dalanon kay indi naton mahibal-an kon sin-o gid ang may COVID-19 virus tubtub indi ma-testing.

Kon wala ining testing, nga amo gid ang madasig nga paagi, ang medyos sa karon amo ang home quarantine sa sulod sang at least isa ka bulan nga ginapatuman na sa siyudad kag probinsya sang Iloilo.

Ano abe kon pa-testingan ta ining mga “curfew”nista bilang penalidad?

***

Ginadayaw naton ang moral courage sang aton mga doktor kag iban nga health workers upod man sa iban pa nga nagarisgo sang ila kabuhi sa sining away batok sa COVID-19.

Mga sugo ini sila sang Diyos agud pangunahan ang away kontra sa COVID-19 nga wala sing kahadlok kag pag-ulikid kon ano man ang matabo sa ila, lakip ang mabulag sila sa ila mga pamilya sing madugay tungod sa sining ila misyon sa kalangitan.

Ugaling, luyag man sang Diyos nga ihatag sang aton gobyerno ang lubos nga pag-amlig sa sining mga frontliners sa ila naman kaugalingon nga obligasyon.

Apang ginahatag bala ini sang aton gobyerno? Wala! Daw nagasalbaranay lang ang aton mga opisyales – fuera los Buenos  (Mayor Treñas, Gov. Defensor, Mayor Sotto, etc.) – sa pagpanagu sang ila kaugalingon malayo sa “patag-awayan” batok sa COVID-19.

Kon may ginadayaw man kita sa mga lideres sa iban nga pungsod isa na dira si Russian President Putin. Aba nagduaw gid siya sa mga pasyente sang COVID-19 sa ospital!

Sa karon, ang balita naton amo nga 12 na sang aton mga doktor ang napatay. Madamo man nga mga nars ang bed-ridden nga, sa wala lang naton nahibal-an, basi may nalagas man sa ila. May mga napatay man gani sa aton kapulisan kag mga soldado samtang nagabantay sa mga checkpoints. Kag iban pa.

Samtang, madamo man nga mga pasyente ang nagtaliwan na.

Diin na ang mga protective gear para sa aton mga frontliner? Diin na ang magabulos sa ila kon sobra na ang kakapoy? Diin na ang mga medical supply sa pagtatap sa mga pasyente?

Kag diin na kamo nga maayo lang sa sugid? Ngaa ginpabayaan ninyo kami? (w_mateojr@yahoo.com/PN)